ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

1. Ο εργοδότης υποχρεούται να έχει τεχνικό ασφάλειας (ΤΑ), ακόμη και αν έχει ένα εργαζόμενο και ιατρό εργασίας (ΙΕ), αν έχει από πενήντα και πάνω εργαζόμενους, οι οποίοι (ΤΑ και ΙΕ) αναγγέλλονται στην επιθεώρηση του τόπου εκτέλεσης της εργασίας και αφορούν το ζωντανό θέαμα ανεξάρτητα από τη χρονική διάρκειά του, είτε αυτό υλοποιείται σε εξωτερικούς χώρους, είτε σε εσωτερικούς.(Ν3850/10, αρθ 8). Ο ρόλος του τεχνικού ασφαλείας και του ιατρού εργασίας είναι συμβουλευτικός προς τον εργοδότη για θέματα ασφάλειας και υγείας, προτείνει συγκεκριμένα μέτρα και επιβλέπει την υλοποίησή τους.

2. Ο εργοδότης υποχρεούται να διαθέτει μελέτη Γενικής Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου (ΓΕΕΚ) Η εκτίμηση πρέπει να περιλαμβάνει την αναγνώριση και καταγραφή των κινδύνων που υπάρχουν στην εργασία, καθώς και αυτών που ενδέχεται να εμφανισθούν, όπως κίνδυνος πτώσης, κίνδυνος από μηχανήματα και εξοπλισμό, κίνδυνος πυρκαγιάς, ηλεκτροπληξίας, έκρηξης, κίνδυνος από έκθεση σε βλαπτικούς παράγοντες (φυσικούς, χημικούς, βιολογικούς), κίνδυνος από την οργάνωση της εργασίας, και προτείνει μέτρα αποτροπής των κινδύνων βάσει της ισχύουσας εργατικής νομοθεσίας. (Ν 3850/10, αρθ. 43).

3. Στο άρθρο 42, του Ν3850/2010 περιγράφονται αναλυτικά οι γενικές υποχρεώσεις του εργοδότη για την αντιμετώπιση των κινδύνων που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο. Σε γενικές γραμμές πρέπει να γίνει κατανοητό , ότι τα συλλογικά μέτρα ασφαλείας έχουν προτεραιότητα έναντι των μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) τα οποία εφαρμόζονται, μόνον αν τα συλλογικά μέτρα παρεμποδίζουν την εκτέλεση και την παραγωγή της εργασίας.(πχ. Πρώτα γίνεται μελέτη του χώρου για την μείωση του θορύβου και μετά γίνεται αν απαιτείται χρήση ωτοασπίδων, πρώτα γίνεται στήσιμο ασφαλών εξεδρών ή πύργων για λήψη εικόνων από ύψος και μετά αν απαιτείται χρήση ζωνών ασφαλείας). Το κόστος της προμήθειας των κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας βαρύνει αποκλειστικά τον εργοδότη.

4. Εργατικό ατύχημα είναι το βίαιο συμβάν που επιφέρει τον τραυματισμό ή και τον θάνατο του/των εργαζομένων, το οποίο συμβαίνει κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξ’ αφορμής αυτής. Άρα εργατικό ατύχημα είναι και αυτό που προκύπτει κατά την μετάβαση του εργαζόμενου προς/από, την εργασία του με συνήθη οριοθέτηση την μία ώρα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μία πολύωρη μετάβαση (εκτός έδρας) προς/από τον χώρο εργασίας δεν εκλαμβάνεται ως εργατικό ατύχημα. Οι επιθεωρητές ασφάλειας και υγείας αποστέλλουν έκθεση έρευνας προς το αρμόδιο αστυνομικό τμήμα (του τόπου του ατυχήματος) για τα σοβαρά και θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα για τα οποία τεκμηριώνεται παραβατικότητα του εργοδότη στις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας και ακολούθως διαβιβάζονται στις εισαγγελικές αρχές. Οι εργοδότες έχουν υποχρέωση να αναγγείλουν στις αρμόδιες επιθεωρήσεις εργασίας όλα τα εργατικά ατυχήματα εντός 24 ωρών, ενώ για τα σοβαρά και θανατηφόρα να διατηρούν αναλλοίωτα τα στοιχεία του ατυχήματος μέχρι τη διενέργεια αυτοψίας από κλιμάκιο των επιθεωρητών. Αντίθετα επαγγελματική ασθένεια είναι η βλάβη που προκύπτει στον εργαζόμενο, μετά από χρόνια και συστηματική έκθεσή του σε επικίνδυνους εργασιακούς παράγοντες για τους οποίους δεν είχαν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα προστασίας από τον εργοδότη ή τους εργοδότες. Η επαγγελματική ασθένεια καταγγέλλεται και τεκμηριώνεται από τον εργαζόμενο ενώ ερευνάται από την αρμόδια επιθεώρηση εργασίας. (πχ. Επαγγελματική ασθένεια αποτελεί η έκπτωση της ακοής ενός εργαζόμενου στο ζωντανό θέαμα-ακρόαμα λόγω παρατεταμένης έκθεσής του σε υψηλές ηχητικές στάθμες). Δυστυχώς λόγω νομοθετικών κενών και απουσίας κρατικών μηχανισμών εκτέλεσης έγκυρων μετρήσεων εργασιακών παραγόντων η ανίχνευση και καταγραφή των επαγγελματικών ασθενειών βρίσκεται σε πολύ αρχικό στάδιο στην χώρα μας.

5. Ο πλέον πρόσφορος τρόπος πίεσης των εργοδοτών για να εφαρμόσουν την εργατική νομοθεσία είναι η ανώνυμη καταγγελία (15512), καθορισμένη και τεκμηριωμένη και σε περιπτώσεις μικρού αριθμού εργαζομένων η επώνυμη από σωματεία, συλλόγους κλπ. Γίνεται έλεγχος, δίνεται προθεσμία υλοποίησης των υποδείξεων των επιθεωρητών, ακολουθεί επανέλεγχος και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης επιβάλλονται κυρώσεις διοικητικές και ποινικές.

6. Τέλος προσοχή πρέπει να δοθεί στις συμβάσεις και στο είδος της εργασιακής σχέσης που αφορά τους εργαζόμενους μέλη της ΣΤΑΖΟΕ. Είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες η κατάτμηση των επιχειρήσεων σε εργολάβους, υπεργολάβους, υπεργολάβους των υπεργολάβων, ειδικές εργασίες με δελτία παροχής υπηρεσιών, για λόγους φορολογικούς, μείωσης του κόστους, αλλά και αποποίησης των ευθυνών σε θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία. Με τον Ν 4554/2018, τίθεται η ευθύνη σε θέματα εργασιακών σχέσεων και ασφάλειας και υγείας στην εργασία σε όλη την αλυσίδα παραγωγής έργου, επιχείρηση-εργολάβος-υπεργολάβος. Στον τομέα ασφάλειας και υγείας συγκεκριμένα με τις παραγράφους 3 και 7 του άρθρου 9 του Ν 4554/2018, ως εξής, «3. Στη σύμβαση ανάθεσης έργου ή τμήματος του έργου περιλαμβάνεται ειδικός όρος για την υποχρέωση τήρησης από τον εργολάβο των διατάξεων της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, καθώς και της νομοθεσίας για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου. Ο ίδιος ειδικός όρος περιλαμβάνεται και στη σύμβαση που συνάπτει ο εργολάβος με τον υπεργολάβο». «7. Αν η εργασία παρέχεται στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης του αναθέτοντα, ο τελευταίος υποχρεούται από κοινού με τον εργολάβο ή και τον υπεργολάβο να τηρεί, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, τα μέτρα υγείας και ασφάλειας στην εργασία, ευθυνόμενος εις ολόκληρον και αλληλεγγύως με τον εργολάβο ή και τον υπεργολάβο για την ικανοποίηση των αξιώσεων των εργαζομένων που απορρέουν από τις εν λόγω διατάξεις, καθώς και από τις διατάξεις για το εργατικό ατύχημα». Οι διατάξεις αυτές αποτελούν ένα ισχυρό μοχλό διεκδίκησης των δικαιωμάτων των εργαζομένων του ΣΤΑΖΟΕ τόσο στον τομέα της ασφάλειας και υγείας όσο και στον τομέα των εργασιακών σχέσεων.